Fietsen tegen eenzaamheid

Vergeet bakfietsen en longtails. Sinds mei 2022 kan je een ander opvallend vervoermiddel in het Gentse straatbeeld spotten: de fietsriksja. Vrijwilligers bij Trivelo (De Fietsambassade) vervoeren met bijzondere fietstaxi’s ouderen en minder mobielen binnen de R4.

Op de uitvalsbasis van Trivelo bij de Fietsambassade licht Saar Fivez, samen met Liesbeth Colson de bezieler van Trivelo, het project toe. ‘Het idee voor Trivelo ontstond uit een bezorgdheid om de sociale isolatie en vereenzaming van ouderen in Gent: vaak geraken zij zelfs binnen hun eigen wijk niet te voet op hun bestemming. De bus of een taxi zijn vaak geen optie omwille van de korte afstanden en de kostprijs. Trivelo is echter geen mobiliteitsproject, maar een sociaal project: de trage fietsritten bieden ook veel tijd voor een gezellige babbel.’

Nieuwe en minder nieuwe Gentenaars achter het stuur
De taxichauffeurs van dienst zijn een gemengde groep van nieuwkomers in Gent én minder nieuwe Gentenaars. In samenwerking met IN-Gent en Refu Interim biedt Trivelo vluchtelingen en andere nieuwkomers in Gent werk als vrijwilliger. ‘Door het vrijwilligerswerk kunnen ze Nederlands oefenen, een sociaal netwerk uitbouwen, leren ze Gent beter kennen en krijgen ze bovendien een vrijwilligersvergoeding. Nieuwkomers in Gent die het Nederlands nog niet genoeg beheersen en de weg nog onvoldoende kennen, krijgen ondersteuning van een buddy tijdens de ritten. Ook bij passagiers die extra ondersteuning nodig hebben, wordt gezorgd voor een extra begeleider.’
Talar Madoyan, nieuwkomer in Gent, had de tweede meeste ritten op haar conto tijdens het pilootproject en staat al te popelen om opnieuw van start te gaan als fietstaxichauffeur. Naast haar passie voor de fiets, is ze vooral enthousiast over de gebruikers van de taxi. Met verschillende senioren bouwde ze een goeie band op. Waar ze het liefste fietst, verrast misschien wel: het centrum van Gent en dan vooral de Korenmarkt. Niet alleen fietst ze zelf graag waar veel mensen zijn, ze ziet ook de klanten genieten van de levendigheid en bedrijvigheid in het centrum. “Ouderen en minder mobielen kunnen zo met de fiets op plaatsen komen in Gent waar taxi’s meestal niet rijden, ze kunnen weer hetzelfde als iedereen,” besluit ze gepassioneerd.

Gent, fietsstad: voor alle leeftijden
Trivelo haalde de mosterd bij de Deense Ole Kassow, die met “Cycling without age” recreatieve ritten aanbod aan oudere mensen. Deze intussen wereldwijde organisatie kreeg in Vlaanderen ook voet aan grond onder de naam “Fietsen zonder leeftijd”. Gent zou Gent niet zijn, als het ook niet op deze (fiets)kar zou springen. In het kader van dit project kocht stad Gent in 2017 drie aangepaste fietsen aan. Toen de Gentse lokale dienstencentra in 2019 een oproep deden naar vrijwilligers om ouderen met de wagen te vervoeren van en naar hun lokalen, leek het Saar en Liesbeth dan ook een betere oplossing om deze dienst met de fiets in te vullen. In een autoluwe stad is het vervoer van personen immers veel duurzamer en interessanter per fiets, zeker wanneer het gaat over zo’n kleine afstanden. Trivelo was geboren.

550 ritjes in 2021
Van april tot en met september 2021 testten ze hun idee uit in een pilootproject in de wijk Sluizeken-Tolhuis-Ham. resultaat: maar liefst 550 ritten voor senioren en minder mobiele mensen. Het einde van het project betekende voor vele gebruikers van de fietstaxi dat heel wat uitstappen onmogelijk werden. Trivelo ontdekte dat het op een hiaat in het Gentse  mobiliteitsplaatje gestoten was. Dat deze taxidienst een groot verschil maakt voor de mobiliteit van ouderen, ervaarde ook de eenennegentigjarige Andrea Sempels die in een assistentiewoning op het Sint-Antoniushof woont. Ze vertelt dat ze de taxidienst al gebruikte voor ritjes naar bijvoorbeeld de markt en de Watersportbaan. Voor haar is deze fietstaxidienst vaak noodzakelijk om verplaatsingen te kunnen maken. Het meest positief is ze over de gezellige en vriendelijke vrijwilligers. Haar minst favoriete stukje Gent om te fietsen zijn de kasseien op de Sint-Michielsbrug, maar dit ongemak neemt ze er graag bij.

Comfort op wielen
Bij Trivelo kunnen alle senioren en minder mobielen terecht voor ritten binnen de R4. Ook wie tijdelijk minder mobiel is, door bijvoorbeeld een gebroken been, kan bij hen terecht. Een ritje kost 2,50 euro.
De fietstaxi’s zijn zo ontworpen dat ook ouderen en minder mobielen gemakkelijk kunnen instappen. Mét regenkap en dekens tegen alle Belgische weersomstandigheden, en ruimte om bagage of boodschappen op te bergen. ‘Als ze het in Denemarken het hele jaar door doen, dan kunnen we dit in Gent ook wel’, lacht Saar Fivez. Ook wordt gezorgd voor een speciale rolstoelfiets.

Gezocht: sterke fietsbenen en behulpzame buddy’s
Trivelo is nog op zoek naar enthousiaste vrijwilligers om de groep te versterken. Meer informatie vind je op fietsambassade.gent.be/nl/Trivelo. Ritjes reserveren kan via trivelo.defietsambassade@stad.gent of 09 266 77 00 tijdens de kantooruren.

Dit artikel werd geschreven door Heleen Lauwereys voor Frontaal (editie zomer 2022), het magazine van Gents MilieuFront. Wil je ook 4x per jaar inspirerende en kritische Frontaal-artikels lezen op papier of digitaal? Word nu lid van GMF en geniet van Frontaal en tal van andere fijne voordelen!

Foto’s: Beeldbank Stad Gent, Lieze Raevens